"Sa curva tunda"
Custu tretu est, a manera crara, un'ammanniamentu fatu a dannu de sa gruta po fai logu a sa strada, si osservat, difatis, sa segada, fatas cun is minas, de sa colada chi calada conca a s'arriu. In sa bóvida puru ddoi at s'arramu de su sgavu. Podit èssiri chi su passàgiu pedonali antigu fiat de truessu in s'arramu in su latu chi est unu "by pass" beru e própriu"; tzertu chi depiat èssiri atretzau cun una scala po torrai a calai a su chi depiat èssiri su mori.
In custa zona sa bóvida de sa gruta si abàsciat e sa setzioni si stringit meda, si podint osservai unas cantu anemolitis cun canneddas piticas in su tzentru.
Funt depósitus a forma de arcu allonghiau a in sa diretzioni de su flussu de s'ària chi est a sa base de sa nàscida cosa insoru: in particulari ddas formant una série de serras allonghiadas chi rapresentant su flussu de is filus de àcua capillari chi spamporendi donat logu a s'anemolite. Si s'àcua de alimentatzioni siat de prus de sa chi podit spamporai, intzaras s'innescat in su tzentru de s'anemolite una stiddiadura chi portat a su svilupu de una tubolari.
Totu s'àcua chi alimentat is anemolitis no est àcua de infiltratzioni chi torrat a bessiri in cussa parti de gruta ma est intamis àcua de cundensatzioni, dépia a is protzessus de compressioni-espansioni adiabbàtica de s'ària, est a nai chentza de scàmbiu de calori cun s'esternu, chi passat aintru de su strintórgiu. Custu spricat innantis de totu sa preséntzia costanti, in s'istadi puru, de stiddiadura in custu puntu de sa gruta e puru su fatu chi sa frecuéntzia de sa stiddiadura podit variai meda in s'arcu de pagus oras in funtzioni de sa velotzidadi de s'ària e de is cunditzionis climàticas esternas.
A custu propósitu podit èssiri interessanti inghitzai unu cuntrollu fitianu de sa stiddiadura in funtzioni de is paràmetrus metereológicus esternus.
Custas incrostatzionis funt unu de is indicadoris (marker) prus eficatzis po osservai su protzessu spontaneu de riprístinu de is cunditzionis naturalis in atu aintru de sa gruta.
Difatis, giai chi fiant acanta a is scàrrigus de is camion chi passànt aintru de sa gruta e chi s'alimentatzioni particulari ( de condensatzioni) fadiat in modu de no èssiri mai sciugus in calisisiat períodu de s'annu, sa cantidadi de nerofumu inglobbada est stétia màssima.
Immui est craru meda chi su depósitu de carbonau de càlciu atuali donit incrostatzionis de colori biancu càndidu chi in su tempus, a bellu a bellu, at a coberri de unu totu s'incrostatzioni "contaminada" de nerofumu.
