Stop n. 4

"Is coladas in su tretu deretu"

Sa gruta at torrau a pigai su percursu cosa sua, in armonia cun su fatu chi is spacaduras funt atzuvadas a Ovest, podeus biri chi su flussu de s'àcua de filtradura ndi benit de Est e de sa sfaldadura de inclinatzioni de sa spacadura generadora. Podeus osservai chi po prus de 40 metrus su frúmini at sgavau asuta de su materiali de inundamentu chi fadiat de substratu a su depósitu chi unu tempus ocupàt totu su pomentu de sa gruta: s'incrostadura duncas oi est "pendenti". In sa zona tzentrali e de acabbu de custu crostoni stalagmíticu ddoi at una série de vascas chi calant in manera graduali, pagu ativas in períodu sciugu ma si torrant a ativai in is períodus de proina. Is vascas si formant candu s' àcua chi currit asuba de su pomentu est tropu sàtura e est diaici bàscia de non permítiri su depósitu de su carbonau de càlciu in totu sa superfitzi de su pomentu etotu.

Is cunditzionis de depósitu si realizant scéti candu s'atóbiat un'ostàculu e intzaras su movimentu de s'àcua de laminari bessit disordinau, rendendi prus fàtzili sa spartzinadura de sa CO2 e de cunsighéntzia aumentendi sa saturatzioni. In custa manera si formant barrieras o digas de depósitu chi permitint de cuntenniri in s'internu insoru sprigus de àcua giai firmus. Giaichi sa superfitzi est generalmenti inclinada, s'evolutzioni portat a sa formatzioni de una série de vascas de mannària e profundidadi variàbbili chi calant in manera graduali.

Po úrtimu tocat a osservai cumenti sa superfitzi de dónnia vasca podit èssiri semplitzementi mesu tunda o tenni prus cunvolutzionis. Custu dipendit esclusivamenti de su tipu de alimentatzioni chi ddas generat: si s'energia de s'àcua est arta intzaras sa forma cosa insoru est simpli, a su contràriu si su flussu de àcua est lentu sa strutura insoru tendit a si cumplicai.

In sa gruta de Santu Giuanni is grupus printzipalis de vascas tenint formas simplis e custu est dépiu a su sistema de s'àcua proixina chi caraterizat sa gruta cun períodus de grandu cantidadi de àcu, chi si scàrrigat a lestru in s'internu, chi si alternant cun períodus chi mancat de unu totu s'alimentatzioni. 


In custus períodus s'àcua de is vascas, intamis de bessiri a foras, spamporat aintru de is vascas etotu, donendi modu de si formai coralloidis asuta de àcua e calcite gallegianti.


In unus cantu gutureddus lateralis e pruschetotu in s'àrea manna a manu manca innantis de lompi a s'intrada arta, s'agatant cumentisisiat puru vascas bàscias cun murus meda convolutus, immui fóssilis de unu totu.