Seus ananti a unu grupu de depòsitus de gruta importantis, de unu puntu de vista estéticu consístint in unu "baldachinu" mannu ornau de stalatitis e velas innui asuta s'est svilupada una stalagmiti manna e grussa cun su punta ciata chi ddi narant "Sa Trona". Su baldachinu superiori s'est formau po su flussu laminari de àcua chi si depósitat chi ndi benit de una spacadura de sa bòvida.

Sa parti superiori de Sa Trona est ciata e s'acrescimentu cosa sua est in orizontali. Custu est dépiu a su fatu chi s'alimentatzioni no est sémpiri cuntzentrada in sa punta de una stalatiti tzentrali ( cumenti acontessit normalmenti in is stalagmitis alimentadas de unu o pagus stíddius cuntzentraus) ma est spartzinada in manera agualli in un'àrea subcirculari bastanti manna e ancoras a un'àrtària discreta de arruidura de s'àcua de alimentatzioni chi si aciatat cun su corpu cun pistinchidus a ragiera, a custu est de aciungi sa frecuéntzia de is stíddius chi, in períodu de proina bessit una cascada. S'artària innescat puru unu mecanismu de "strecadura" de is microcristallus e custu at favoréssiu s'acrescimentu planimétricu.


Custu particulari tipu de alimentatzioni est sa cunsighéntzia direta de sa forma de su baldachinu superiori (mesu tundu) chi càusat duncas su màssimu de sa stiddiadura in totu sa mesu tzircunferéntzia, chi currispundit apuntu a sa punta ciata de sa stalagmiti.


In su latu de manu manca de sa stalagmiti si podit biri unu bellu "gour" cun sa superfitzi esterna dentellada de "microgours" cobertus de calcite microcristallina chi reflessendi sa luxi fait unu unu spetàculu spantosu.


Custu tipu de depósitu est dépiu a su fatu chi in su logu ddoi at unu spamporamentu forti dépiu a sa preséntzia, bastanti comuna, de currentis de ària fortis: su spamporamentu a bortas totali de s'àcua de filtradura est su responsàbbili de s'evolutzioni de custu tipu de depósitu. 

Passaus a su càmbiu de diretzioni, cumenti giai nau, sa gruta s'est svilupada a càusa de is medas spacaduras revessas e subrascurrimentus. In su Monti Acqua ddoi at cuartzite meda in superfitzi. Sa preséntzia manna de cuartzite chi si agatat in is liniamentus struturalis printzipalis est acapiada a sa tetonizatzioni de s'àrea aroru a sa Gruta de Santu Givanni, cun s'incuaddigamentu apena nau e is medas spacaduras e sa cumpressione e sa sciollidura partziali de is carbonaus avatantis.

Unu de custus corpus cuartzosus est su muru a manu manca, unu sprigu de spacadura costituiu de cuartzite chi, bida sa grandu resisténtzia siat a s'arrasigadura e a sa corrosioni càrsica, at caraterizau in manera particulari s'evolutzioni geomorfológica de su tretu meridionali de sa gruta: su frúmini de fatu, in currispundéntzia cun custa bessida a pillu fait una smasciada strinta de 150° po agirai s'ostàculu e torrai a pigai sa diretzioni N-S in s'úrtimu tretu de sa gruta. Sighendi su muru osservaus chi in fundu ddoi at unu depósitu mannu de incrostatzionis, podit èssiri chi in cussa diretzioni esistiat un'arramu de grandu mannària serrau de is depósitus, biu s'imponéntzia de is incrostatzionis.

Ananti cosa nosta ddoi at unu crostoni stalagmíticu chi est stétiu setzionau in parti de s'atzioni de s'arriu suterràneu e in parti de s'atzioni de s'Ómini in su momentu chi ant fatu sa strada. Custu crostoni est su chi abarrat de unu pomentu incrostau chi unu tempus coberriat totu sa gruta e chi agoa, infatu a s'aumentu de su poderi corrosivu de s'àcua de su frúmini est stétiu in grandu parti smantellau in sa portzioni tzentrali.


S'osservatzioni de minudu de sa setzioni de custu speleotema (depósitu in gruta) ponit in luxi períodus alternus de incrostatzionis cun sa formatzioni de struturas beni laminadas a períodus de aportus de depòsitu e/o de arrasigadura — sciollidura.


In unu casu si podit puru biri beni sa setzioni de una vasca chi cuntenit dexinas de pisolitis, chi funt stétias cimentadas e fossilizadas. In àterus puntus sa preséntzia de su colori de cinisu, scóviat sa preséntzia de mineralizatzionis segundàrias ancoras de studiai.